İnsanların fiziksel ve psikolojik olarak izler bırakan yanıklar genellikle görünmez kazaların sonucunda ortaya çıkar. Yanık; aşırı derecede ısı, radyasyon, güneş, elektrik ve kimyasal madde temasına maruz kalma sonucu ciltte oluşan hasar şeklinde tanımlanabilir ve derecelerine göre farklılıklar gösterirler. Bedende kalıcı hasarlar bırakabilen yanıklara ilk yardım ve kısa sürede müdahale etmek acıyı ve izleri azaltmada yardımcı olur. Basit yanıklar evde yapılabilecek doğal yöntemlerle giderilebilir. Ancak ağır durumlarda mutlaka ve mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna gidilerek tedavi olunmalıdır. Yanık, yanlışlıkla sıcak bir şeye dokunmak, fırının sağında bir tava almak ya da kaynayan suyla haşlanmak gibi cildinizde meydana gelen izlerdir. Kimyasallar, güneş, radyasyon ve elektrik de cilt yanıklarına neden olabilir.
Yanıklar iyileşir mi? Yanıklar nasıl iyileşir?
Yanıklar deri hücrelerinin ölmesine neden olur. Hasarlı cilt kendini tamir etmek için kolajen adı verilen bir protein üretir. Cilt iyileştikçe kalınlaşan, leke denilen alanlar iz oluşturur. Bazı yaralar geçicidir ve zamanla kaybolur. Diğerleri kalıcıdır.
Yara izleri küçük veya büyük olabilir. Yüzünüzün veya vücudunuzun geniş bir yüzeyini örten yanık izleri görünümünüzü etkileyebilir.
Isı miktarı ve cildinizle temas halinde kaldığı süre, bir yara izi alıp almadığınızı ve ne kadar büyük olduğunu belirler. Yanıklar cildinizin ne kadarını etkilediğine göre sınıflandırılır
Yanık Dereceleri Nelerdir?
1. derecede yanık: 1. derecede yanıklarda ciltte kabarıklıklar meydana gelir. Cilt kızarır ve ağrıya neden olur 2. derecede yanık: Cilt kızarır, ciltte kabarcıklar meydana gelir ve ağrıya neden olur. 3. derecede yanık: Derinin alt ve üst katmanında hasar meydana gelir. Cilt kızarır, kemiklere ve tendonlara zarar verir. Cilt beyazken siyaha döner. Sinir uçları hasar görür.
Birinci derece yanıklar genellikle yara izi olmadan kendi kendine iyileşir. İkinci ve üçüncü derece yanıklar genellikle izleri geride bırakır.
Yanıklar, bu tür yara izlerinden birine neden olabilir:
- Hipertrofik yara izleri kırmızı veya mor renklere dönüşebilir. Dokunma ve kaşınma hissi uyandırır.
- Konraktür skarları cildi, kasları ve tendonları sıkılaştırır ve hareket etmenizi zorlaştırır.
- Keloid yara izleri, tüyleri tamamen yok edebilir veya aşırı tüylenme meydana gelebilir.
Yanığa Ne İyi Gelir?
İkinci derece yanıklar için:
- İyileşmesine yardımcı olmak için yanınıza ince bir tabaka antibiyotik merhem sürün.
- Bölgeyi korumak, enfeksiyonu önlemek ve cildin iyileşmesine yardımcı olmak için yanığınızı steril, yapışmaz gazlı bezle kapatın.
Üçüncü derece yanıklar için:
- Cildinizin iyileşmesine yardımcı olmak için yanıklarınız üzerinde sıkıştırma giysileri denilen sıkı ve destekleyici giysiler giyin. Tüm gün, her gün birkaç ay boyunca kompresyon kıyafetleri giymeniz gerekebilir.
- Vücudunuzun kontraktürlerle sıkılaştırılmış bölgelerini serbest bırakmak ve tekrar hareket etmenize yardımcı olmak için estetik ameliyat için bir uzmana danışın.
- Fizyoterapist kontraktürlerle sıkılaştırılmış alanlarda hareketi tekrar kazanmanıza yardımcı olacak egzersizler öğretebilir.
Yanık eğer 1. derecedeyse yanığa ne iyi gelir sorusunun cevabını bitkisel yöntemlerde bulabilirsiniz.
Yanığa Doğal Tedavi Yöntemleri
Aloe vera jeli
Yanığa aloe vera jel sürün. Bu, cildi iyileştirir ve tahrişten korur, ayrıca cildin iyileşmesini ve izlerin önlenmesini destekler. Aloe vera doğal bir antibiyotiktir. Günde üç ila dört kez uygulayın.
Vitamin alın
A, C, E ve B kompleksleri içeren günlük multivitamin alın. Bu dört vitamin, vücuttaki hücre yenilenmesini ve kollajen lif oluşumunu zorunlu kılar. Bu, cildin doğal iyileşme sürecini destekleyerek yanmayı iyileştirir ve skarlaşmayı en aza indirir.
E vitaminli krem uygulayın
Yanık bölgesine E vitamini nemlendiricisi uygulayın. E vitamini, cildi elastik ve pürüzsüz tutan kolajen lifleri oluşturur. Uygun iyileşme ve izleri önlemek için kollajen gereklidir.
Su için
Günde 8 ila 10 bardak su içirin. Su vücudu temizler ve cildi nemlendirir. Nem, cildin sağlığının ve doğal iyileşmenin anahtarıdır. Cildi nemli ve esnek tutmak, herhangi bir yara izini en aza indirecektir.
Kabarcıklara dokunmayın
Yanık oluştuktan birkaç saat sonra, cildinizde blister de denen içi su dolu kabarcıklar gözlemleyebilirsiniz. Blisterleri kesinlikle patlatmayın ve onlara dokunmamaya çalışın. Bir blisteri patlatmak enfeksiyona neden olabilir. Yanığınız nedeniyle oluşan kabarcıklar konusunda endişeleriniz varsa bir uzmana danışabilirsiniz.
Güneşe maruz kalımı azaltın
Yanık bakımında özen gösterilmesi gereken en önemli şeylerden biri, yanığı güneş ışığından uzak tutmaktır. Maalesef, yanık iyileşmeye başladığında atlanan ya da önemsenmeyen bu durum, yanık bölgenin daha geç iyileşmesine ya da iyileşirken iz bırakmasına neden olabilir. Dışarı çıkacağınız zaman yanık bölgeyi hava alan hafif bir kumaş ile örtebilirsiniz. Herkes, zaman zaman fırında, ocakta ya da ütü yaparken elini yakabilir. Bu nedenle “el yanıklarına ne iyi gelir?” sorusu herkes tarafından merak edilen bir konudur. Yanık elinizdeyse, elinize kalın ve tahriş edici bir kumaştan (yünlü) bir eldiven giymek yerine elinize bir bandaj uygulayabilirsiniz.
Yanık Tedavisinde Uzak Durulması Gerekenler
Yanığa iyi geldiği düşünülen ama aslında yanıkları tedavi etmek yerine durumlarını daha da kötüleştirebilecek ürünlerden uzak durmalısınız. Aşağıdaki yanıklara iyi geldiği söylenen ama kesinlikle uygulanmaması gereken maddeler sıralanmıştır.
Tereyağı
Yanık ilacı olarak tereyağının etkinliğini destekleyen kanıt yoktur. Bunun da ötesinde, yanıklarınızı daha da kötüleştirebilir. Tereyağı ısıyı korur ve ayrıca yanmış cildi enfekte edebilecek zararlı bakterileri barındırıyor olabilir.
Yağlar
Her soruna iyi geldiği düşünülen hindistancevizi yağı yanıklar için önerilse de aslında bu yağ, zeytinyağı, yemeklik yağlar ve benzeri yağlar gibi ısının tutulmasına neden olur. Lavanta yağının yanıkları iyileştirmeye yardımcı olduğu bildirilse de, bu iddiayı destekleyen çok az kanıt vardır. Örneğin, sıçanlarda yapılan bir çalışma, yanıkları iyileştirmek için lavanta yağı kullanmanın herhangi bir faydasını bulamamıştır.
Yumurta akı
Başka bir halk inanışı ise, pişmemiş yumurta akının yanığa iyi geldiğidir. Oysa yumurta akları bakteriyel enfeksiyon riski taşır ve yanıklara yerleştirilmemelidir. Yumurtalar ayrıca alerjik reaksiyona neden olabilir.
Diş macunu
Yanıklara asla diş macunu uygulamayın. Diş macunu yanmayı tahriş edebilir ve enfeksiyon için daha uygun bir ortam oluşturabilir. Ayrıca steril değildir.
Buz
Buz ve çok soğuk su yanık alanınızı daha fazla tahriş edebilir. Buz, yanlış kullanılırsa soğuk yanığına bile neden olabilir.
Yanık Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Nelerdir?
-Su toplayan yanığa elle ve iğne gibi cisimlerle dokunmayın, patlatmayın. -Buzun yakıcı etkisinden dolayı, yanığın üzerine direkt buz koymayın, soğuk su koyun. -Yanık iyileşmeye başladıkça kaşınabilir, kaşımamaya özen gösterin. -Yanığa herhangi bir müdahalede bulunmadan önce ellerinizi iyice dezenfekte edin. Yanmış bölgelerin güneşle temasını en az bir yıl boyunca tam koruma sağlayan güneş kremleriyle azaltın.
Yanık Tedavisinde Banyo Yapılır Mı?
Herhangi bir yanığa maruz kalındığında banyo yapıp yapılamayacağı, merak edilen sorular arasında yer alır. Bu konuda herhangi bir kısıt yoktur ve banyo yapılmasında hiçbir sakınca görülmüyor. Yanık tedavisinde yara olan bölgeye halihazırda, derinliğine göre bir ay boyunca soğuk su uygulaması önerilirken sık sık serin duş herhangi bir zarar vermeyeceği gibi yarayı rahatlatır.
İshale ne iyi gelir, nasıl geçer? Karın ağrısı ve ishale iyi gelen yiyecekler nelerdir?
Soğuk Algınlığına (Nezle) Ne İyi Gelir? Soğuk Algınlığı Belirtileri Nelerdir, Nasıl Geçer?
Kulak Ağrısına Ne İyi Gelir? Evde Kulak Ağrısına Bitkisel Çözüm
