Toprak fiziksel, kimyasal ve organik yollar ile parçalara ayrılır ve kayaçların arasında hava, su ve canlıların girmesiyle oluşmaktadır. Yeryüzünde bulunan topraklar iklimlere, kayaçların yapılarına ve yer şekillerine göre üç başlıkta toplanmaktadır. Bunlar Zonal topraklar, Azonal topraklar ve İntrazonal topraklardır.
(Büyük halini görmek için haritaya tıklayınız.) Kaynak: cografyaharita.com Zonal Topraklar Zonal topraklar genel olarak az eğim olan ve düz yerlerde oluşurlar. Oluşuu ise ana kayaların yerinde ayrışması sonucunda oluşur. Bunlara yerli topraklar da denmektedir. Zonal topraklar oluşum özelliklerine göre çeşitlere ayrılmaktadır. Bunlar taşlı, kireçli, humus, milli gibi çeşitlerdir. Bitkilerin artıkları zamanla ayrışır ve toprağa besin maddeleri de karışır. Bunlara humus adı verilmektedir. Bitki örtüsü bakımından zengin topraklarda yağış bol olur ve bitki örtüsü gür olur. Buralarda humus miktarları da fazladır. Ekvatoral kuşakta yağışlar ile birlikte toprak çok fazla yıkandığından humus oranı azalır. Ayrıca bu bölgeler nemli bölgelerdir. Bu nedenle koyu renktedir. Zonal topraklar kendi içlerinde çeşitlere ayrılmaktadır. Bu topraklar şunlardır:
(Büyük halini görmek için haritaya tıklayınız.) Kaynak: cografyaharita.com - Laterit Topraklar - Podzol topraklar - Kahverengi orman toprakları - Kahverengi ve kestane toprakları - Terra Rossa - Çernezyom - Çöl toprakları - Tundra toprakları Azonal Topraklar Azonal toprakların diğer bir ismi ise taşınmış topraklardır. Bulundukları alanlardan akarsu, buzul ve rüzgarlar ile çukurluk alanlara taşınır ve burada birikir. Başka yerlerden taşınmaları sebebiyle verimli topraklardır. Bu toprak çeşidinde humus oranı yüksektir. Ayrıca humus dışında kalıntı oranları da yüksektir. Azonal toprakların türleri ise şunlardır: - Akarsuların taşıdıkları Alüvyal topraklar - Rüzgarların taşıdıkları Lös toprakları - Buzulların taşıdığı Moren topraklar - Yamaç döküntüleri olan Kolüvyal topraklar - Volkanik kumlu toprak olan Regosol topraklar - Taşlı toprak olan Litosol topraklar İntrazonal Topraklar Zonal topraklar arasında adacıklar halinde oluşan İntrazonal topraklar iklimden ziyade çevresel faktörlere göre biçimlenmektedir. İntrazonal toprakların oluşmasında etkili olan şeyler kayaçların özellikleri ve tropoğrafyadır. Bu katmanlar gelişmemiştir. A ve C horizonlara sahiplerdir. İntrazonal yopraklar Tuzlu topraklar, bataklık topraklar, Kalsimorfik topraklar olmak üzere üç çeşide ayrılmaktadır.
