Türkmenistan Cumhuriyeti

 
 
Bugün tam bağımsız yedi Türk cumhuriyetinden biri olan Türkmenistan Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra 1990 yılında egemenliğine kavuşmuş; 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Yeşil zemin üzerinde ay, beş yıldız ve beş Türkmen halı motifi bulunan Türkmenistan bayrağı, bugün Türkmenistan’ın yönetildiği anayasayla birlikte 1992 yılında kabul edilmiştir. Başkenti Aşgabat olan ülke, cumhuriyetle yönetilmektedir.
İç Asya’da, Türkistan olarak adlandırılan geniş coğrafyanın batısında yer alan; batısında Hazar Denizi, doğusunda Özbekistan, kuzeyinde Kazakistan ve güneyinde İran ile Afganistan bulunan Türkmenistan’in yüzölçümü 448.100 km 2 ’dir. 1996 yılı sayımına göre nüfusu 4.566.800’dür. Türkmenistan nüfusunun 2010 yılında 5.725.000 olduğu düşünülmektedir.
Türkmenistan nüfusunun %77’sini Türkmenler, %9,2’sini Özbekler, %6,7’sini Ruslar, %2’sini Kazaklar ve geri kalan kısmını çeşitli Türk boyları oluşturmaktadır. Halkın %90’ı Müslüman, %10’u ise Ortodoks Hristiyan’dır. Resmi para birimi, 1993 yılında tedavüle giren Manat’tır.
Türkmenistan’da Ahal, Balkan, Daşoğuz, Levap ve Marı olmak üzere beş vilâyet bulunmaktadır. Vilâyetler, halkın yaşam alanlarına göre meydana gelen beş büyük topluluğu temsilen oluşturulmuştur. Başkent, Ahal vilâyetindeki Aşgabat şehridir. Diğer önemli şehirleri Marı (Merv), Türkmenbaşı, Daşoğuz (Daşhovuz), Türkmenabat, Atamırat (Kerki) ve Köneürgenç’tir.
Türkmenistan topraklarının 4/3’ü Karakum Çölü’yle kaplıdır. Bunun için yaşamaya elverişli kısım ülke topraklarının küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Toprakların %3’ü tarıma elverişli olmasına rağmen, halkın %47’si tarımla geçimini sürdürmektedir. Bitki örtüsü yok denecek kadar azdır. Yalnızca İran ve Afganistan sınırında uzanan yüksek platolarda ağaçlık alanlar bulunmaktadır. Ülke kaynaklarının sıkıntılarına rağmen son zamanlarda yapılan liberal ekonomi çalışmalarıyla ülke ciddi anlamda kalkınma ve gelişme sürecine girmiştir.
Resmi dil Türkmen Türkçesidir ve ülkede okuma yazma oranı %98’dir. Sekiz tane yükseköğretim kurumu ve binlerce akademik unvana sahip bilim adamı bulunmaktadır. Sosyal bilimlerin yanı sıra, teknik bilimlerde de önemli çalışmalar yürütülmektedir.